İNSÜLİN DİRENCİNE KARŞI ÖNLEMLERİNİZİ ALIN
Son zamanlarda kilo veremeyen ya da kan şekeri dengesiz olan birçok kişiden ya da uzmandan insülin direnci haberini sıklıkla duyuyoruz. Peki nedir bu insülin direnci, neye sebep olur? Yaşam tarzı değişiklikleriyle insülin direnciyle baş edebilir miyiz? Memorial Ataşehir Hastanesi Dahiliye Bölümü’nden Prof. Dr.Murat Hakan Terekeci insülin direnci ve tedavi yaklaşımları hakkında bilgi verdi.
Birçok hastalığa zemin hazırlıyor
İnsülin kandaki glikozun kaslara, yağ dokusuna ve karaciğer hücrelerine girmesine yardımcı olur. Böylece hücreler bunu güç olarak kullanabilir veya daha sonra kullanmak üzere depolayabilir. Bozulmuş insülin duyarlılığı olarak da bilinen insülin direnci; Kas, yağ ve karaciğerdeki hücrelerin insüline olması gerektiği gibi yanıt vermemesi durumunda ortaya çıkar. İnsülin direnci aralıklı veya kronik olabilir ve bazı durumlarda tedavi edilebilir. Pankreasınız, hücrelerinizin insüline zayıf tepkisinin üstesinden gelmeye yetecek kadar insülin üretebildiği sürece, kan şekeri düzeyiniz sağlıklı bir aralıkta kalacaktır. Hücreleriniz insüline karşı çok dirençli hale gelirse, bu durum kan şekeri düzeylerinin artmasına (hiperglisemi) yol açar ve bu da zamanla prediyabet ve Tip 2 diyabete yol açabilir. Tip 2 diyabetin yanı sıra obezite, kardiyovasküler hastalıklar, alkolsüz yağlı karaciğer hastalığı ve polikistik over hastalığı da insülin direnciyle bağlantılıdır.
İnsülin direnci riski altında olabilirsiniz
İnsülin direnci herkesi etkileyebilir, insülin direncine sahip olmak için şeker hastası olmanıza gerek yoktur. İnsülin direnci aralıklı olabilir. Örneğin steroid ilaçlarının kısa süreli kullanımı insülin direncine neden olabilir veya kronikleşebilir. İnsülin direncine katkıda bulunan iki ana faktör, özellikle göbek çevresinde çok fazla vücut yağı ve fiziksel aktivite eksikliğidir. Prediyabetli ve Tip 2 diyabetli kişilerde genellikle belirli bir düzeyde insülin direnci bulunur.
İnsülin direnci belirtilerine dikkat!
İnsülin direnciniz varsa ancak pankreasınız kan şekeri seviyenizi belirli bir aralıkta tutmak için insülin üretimini artırabiliyorsa herhangi bir belirti yaşamazsınız. Ancak bir süre sonra pankreas kan şekerini dengelemek için insülin salgılayamazsa prediyabet ve ardından tip 2 diyabet gelişebilir.
İnsülin direncinin kaynağı önemli
Yaşlı insanlar insülin direncine daha yatkındır. Çeşitli faktörler ve koşullar değişen derecelerde insülin direncine neden olabilir. Bilim adamları, özellikle göbek çevresinde çok fazla vücut yağının ve fiziksel hareketsizliğin insülin direncine katkıda bulunan iki ana faktör olduğuna inanıyor. İşlenmiş, yüksek karbonhidratlı gıdalar ve doymuş yağlar açısından zengin bir diyet, insülin direnciyle ilişkilendirilmiştir. Bazı ilaçlar, özellikle de steroidler, insülin direncine neden olabilir. Cushing hastalığı, akromegali ve hipotiroidizm gibi hormon hastalıkları da insülin direncine yol açabilir. .
İnsülin direnci testi yaptırabilirsiniz
İnsülin direnci testi matematiksel bir formüldür. 8-10 saatlik açlıktan sonra alınan kan şekeri, açlık insülin düzeyi ile çarpılıp 405’e bölünerek HOMA-IR adı verilen insülin direnci düzeyi elde edilir. Sonuç 2,5’un üzerinde ise kişide insülin direnci var demektir. Bu testin yapılamadığı durumlarda, açlık kan şekerinin 100-126 mg/dl arasında olduğu, bozulmuş açlık glisemisi durumlarında insülin direncinin var olduğu kabul edilir. Ayrıca 2 saatlik oral glukoz tolerans testi yapılan durumlarda 2. saat glukozunun 140-200 mg/dl arasında olduğu glukoz intoleransı bozuklukları da bu gruba girmektedir. İnsülin direnci varsa kişiye özel tedavi yöntemleriyle bu durumun kontrol altına alınması gerekir.
İnsülin direncinden korunmak için kişisel önlemler alın
İnsülin direncini azaltmak için karbonhidratları azaltmak ve lif açısından zengin besinler tüketmek son derece önemlidir. Günde 6-9 saat uyumak ve gerginliği azaltmak ekstra fayda sağlar. Özellikle fazla kilolu bireylerde fazla kiloların verilmesi direnci azaltır. Kırmızı-mor renkli meyve ve sebzeler antioksidan özelliğe sahip bileşikler açısından zengindir. Antioksidanlar vücutta iltihaba neden olan zararlı serbest radikalleri yok eder. Birçok çalışma, lif açısından zengin bir beslenmenin, özellikle de sebzelerin, daha yüksek insülin duyarlılığıyla bağlantılı olduğunu bulmuştur. Trans yağları diyetinizden çıkarıp yerine doymamış yağlardan zengin, Omega 3 ve 6’dan zengin besinler koymalısınız.
Zerdeçal, tarçın, kızamık, sarımsak, zencefil, yulaf, devedikeni, karahindiba, enginar, çörek otu ve yaban mersini gibi şifalı bitkiler de insülin direncine olumlu katkılar sağlar. Ayrıca krom, bakır ve çinko destekler de benzer etkiye sahip olabilir. Desteklerin mutlaka hekim kontrolünde kullanılması gerektiği unutulmamalıdır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
