Hane adı verilen vatandaşın harcayabileceği ve biriktirebileceği gelir değerli bir ekonomik göstergedir. Türkiye, Avrupa ile karşılaştırıldığında Euro bazında satın alma gücü açısından son sırada yer alıyor. Lüksemburg Avrupa’nın en yüksek gelir seviyesine sahip olurken, Arnavutluk son sırada yer alıyor. Son 5 yılda Euro bazında ‘harcanabilir hane geliri’nin azaldığı tek ülke Türkiye’dir.
Avrupa ülkelerinde gelir düzeyleri büyük farklılıklar gösterse de gelir eşitsizliği ciddi boyutlara ulaşıyor. Özellikle Batı ve İskandinav ülkeleri, güney ve doğu ülkelerine göre daha yüksek gelire sahiptir.
Euronews’in haberine göre, ‘eşdeğer hanehalkı harcanabilir bireysel ortalama gelir’ olarak adlandırılan ‘hane halkının harcayabileceği ve biriktirebileceği gelir’ sıralamasında Türkiye son sırada yer alıyor.
Legatum 2023 Refah Endeksi, dünyanın en müreffeh ülkelerinin üçte ikisinin Avrupa’da bulunduğunu gösteriyor. Ancak Avrupa’da gelir eşitsizliği çok yaygın. Bunu ‘hane halkı geliri’ olarak kısaltırsak, sadece AB üyesi ülkeler arasında değil, Avrupa ülkeleri arasında da farklılık gösteriyor.
Hanehalkı bireysel geliri 2022 yılında AB’de 18 bin 706 iken Türkiye’de 6 bin 10 oldu.
Değişen vergi rejimleri ve fiyatlar nedeniyle ülkeler arasındaki seviyelerin karşılaştırılması net olmasa da, farklılıkları ölçmek ve karşılaştırmak için satın alma gücü standardına (PPS) göre ölçülen ‘eşdeğer hane halkı harcanabilir ortalama gelirine’ bakılıyor. Kısacası sonuç ülkelerin yaşam ve gelir standartlarına yakın.
Hanehalkı bireysel geliri 2022 yılında AB’de 18 bin 706 iken Türkiye’de 6 bin 10 oldu.
Avrupa’da hane halkı gelirinin en yüksek olduğu ülke 33 bin 214 ile Lüksemburg olurken, en düşük olduğu ülke ise 4 bin 385 ile Arnavutluk oldu. AB üyesi sayılan ise 9 bin 971 ile Bulgaristan oldu.
AB üyesi en fazla nüfusa sahip dört ülkeye bakıldığında Almanya 23 bin 197 ile ortalamanın üstünde, 20 bin 575 ile Fransa, 18 bin 472 ile İtalya ve 17 bin 254 ile İspanya ortalamanın altında yer alıyor.
AB’nin son üyesi olan Hırvatistan, altı AB ülkesine göre daha yüksek geliriyle dikkat çekerken, gelir dağılımında coğrafya belirleyici oluyor.
En yüksek gelire sahip ülkeler Batı ve İskandinav ülkeleri olarak görülürken, birçok güney ve doğu ülkesinde gelir düşük kalıyor.
AB’ye aday ülkeler listenin son sırasında 4 bin 385 ile Arnavutluk yer alırken, onu 5 bin 988 ile Kuzey Makedonya ve 6 bin 210 ile Türkiye takip ediyor.
Satın alma gücü paritesi yerine euro üzerinden bakıldığında Avrupa’da gelir eşitsizliği artıyor.
AB’de ortalama 2022’de 19 bin 83 Euro olacakken, Lüksemburg 45 bin 310 Euro ile yine zirvede yer alıyor. Arnavutluk 2 bin 523 Euro ile yine son sırada yer alırken, bu kez Türkiye 2 bin 752 Euro ile Arnavutluk’un ardından geliyor.
Bu listede 25 bin Euro ile Almanya, 23 bin 53 Euro ile Fransa yer alırken, AB’ye aday ülkeler hâlâ düşük sıralarda yer alıyor.
9 AB üye ülkesi ve iki aday ülkede 2017 sonrası verileri bulunan son beş yılda gelir yüzde 40’ın üzerinde artarken, AB genelinde yüzde 17’lik bir artış söz konusu.
Romanya yüzde 101 artışla en yüksek ivmeyi kaydederken, onu yüzde 68 ile Sırbistan ve yüzde 66 ile Litvanya takip etti.
Gelirin AB ortalamasının üzerinde olduğu ülkelerde değişim düşük kalırken, İsviçre yüzde 1, Norveç yüzde 2, Fransa ve İsveç ise yüzde 5 oranında artış gösterdi.
Değişimler yüzde yerine euro cinsinden hesaplandığında en yüksek artış 8 bin 995 euro ile Lüksemburg’da görülürken, onu 6 bin 181 euro ile İrlanda ve 5 bin 976 euro ile Hollanda takip etti.
AB genelinde ortalama artış 2 bin 802 Euro olurken, Almanya’da 3 bin 80 Euro, Fransa’da ise 1093 Euro artış var.
Euro bazında harcanabilir hane halkı gelirinin azaldığı tek ülke var: Türkiye. 2016-2021 yılları arasında Türkiye’de gelir yüzde 27 oranında 1.000 Euro azalıyor.
TÜİK verilerine göre, Türkiye’de 2022 yılında yıllık ortalama hane halkı harcanabilir geliri 98 bin 416 TL olurken, yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı harcanabilir bireysel geliri ise 48 bin 642 TL olarak hesaplanıyor.
